Uitvoerende artiesten en btw

Kunstenaars zijn in de regel gewone btw-belastingplichtigen met recht op aftrek van de voorbelasting. De handelingen van scheppende kunstenaars die gefactureerd worden zijn leveringen in de zin van artikel 10 van dit Wetboek zijn. Dit is het geval wanneer de scheppende kunstenaar een opdracht uitvoert die bestaat in de creatie - met materialen die hem niet door de opdrachtgever ter beschikking worden gesteld (het betreft m.a.w. hier dus geen maakloonwerk) - van artistieke oeuvres van de beeldende kunsten die uit hun aard roerende lichamelijke goederen zijn (bv. ontwerpen en bouwen van decors, maken van een schilderij, van een beeldhouwwerk, van een glasraam, enz.). Overeenkomstig rubriek XXI, van tabel A, van de bijlage bij het genoemde Koninklijk Besluit nr. 20 kan de levering van een kunstwerk door de maker of diens rechthebbende(n) het verlaagd tarief van 6 pct. genieten voor zover het gaat om één van de in § 2, 1°, van betreffende rubriek XXI omschreven kunstvoorwerpen. Prestaties van een scheppende kunstenaar, kunnen ook soms worden aangemerkt als een werk in onroerende staat (bv. aanbrengen of restaureren van muurschilderingen, levering met plaatsing door de kunstenaar van glasramen die ingelijfd worden in het gebouw, enz.). In dat geval kan, in de plaats van het normale BTW-tarief van 21 pct., onder welbepaalde voorwaarden ook het verlaagd BTW-tarief van in de onroerende sector van toepassing zijn (zie KB nr. 20 van het W.BTW).

Dit geldt echter niet voor uitvoerende artiesten. Uitvoerende artiesten hebben de hoedanigheid van btw-belastingplichtige zonder recht op aftrek.

Overeenkomstig het antwoord op de parlementaire vraag nr. 865 van 29 juni 2005, van Mevrouw de Volksvertegenwoordiger Trees PIETERS (z. Vr. en Antw., Kamer, 2004-2005, nr. 94, blz. 16773-16775), is de toepassing van artikel 44, § 2, 8°, tweede zin, van het BTW-Wetboek niet langer afhankelijk van de hoedanigheid, natuurlijk persoon of rechtspersoon, van de dienstverrichter.

Derhalve werd het standpunt van de administratie zoals bepaald onder de nrs. 10 en 11 van de aanschrijving nr. 13/1997 ingetrokken.

Er werd beslist de inwerkingtreding uit te stellen tot 1 juli 2006. De administratieve beslissing nr. E.T.108 828 van 30 september 2005 dient bijgevolg in die zin te worden aangepast (Beslissing nr. E.T.108.828/2 dd. 23.12.2005).

Vanaf 1 juli 2006 zijn de uitvoerende artiesten dus steeds vrijgestelde btw-belastingplichtige zonder recht op aftrek, ongeacht of ze optreden als natuurlijke persoon of in de vorm van een vennootschap.

Het is derhalve van belang te weten wie er beschouwd wordt als uitvoerend artiest en wie niet.

Als uitvoerend artiest wordt in het algemeen aangemerkt ieder persoon die daadwerkelijk deelneemt aan de uitvoering van dramatische, muzikale of choreografische werken of circus- of musichallvoorstellingen (Z. aanschrijving nr. 13/1997).

Worden derhalve, onder meer, als uitvoerend artiest beschouwd :

-  de acteur, de orkestleider en de muzikanten;

-  de regisseur van toneelwerken of films en dit wegens zijn daadwerkelijke deelneming aan de voorbereiding, de afwerking en de uitvoering van toneelwerken of films. In dit verband wordt aangestipt dat als filmregisseur wordt aangemerkt, diegene die in opdracht van een filmproducer handelingen verricht die uitsluitend behoren tot de regie, zoals de leidinggeven aan acteurs en de film-technische bewerking van het gegeven. Dit geldt eveneens voor de assistent van de realisator wanneer hij door een rechtstreekse medewerking, in dezelfde hoedanigheid als de filmregisseur actief deelneemt aan het voorbereiden, het uitwerken en het uitvoeren van een cinematografisch werk (z. besl. van 14 februari 1973, nr. E.T.11.072);

-  personen die documentaires en animatiefilms inspreken;

-  personen die een film in een andere taal inspreken;

-  de diskjockey die opgenomen muziek programmeert, presenteert en ten gehore brengt ter gelegenheid van een dansavond waar hij overigens met korte voordrachten, kwinkslagen, enz., voor de nodige stemming zorgt (zie besl. van 25 januari 1974, nr. E.T.17.124);

-  de conferencier;

-  de mannequin die optreedt ter gelegenheid van modedéfilés en bij het nemen van foto's (zie besl. van 28 oktober 1970, nr. T 1968).

Worden daarentegen, onder meer, niet als uitvoerend artiest beschouwd :

-  de decorateur, de rekwisiteur, de grimeur, de kapper, de kostuumontwerper, de pruikenmaker, de toneelmachinist, de souffleur, de cameraman, de scriptgirl, de geluidstechnicus, de sonorisator, de filmmonteur, de productieleider, de opnameleider en de medewerkers van die personen;

-  de impresario;

-  personen die hun stem verlenen bij reclameboodschappen voor radio en televisie

Btw-statuut van Sociale Bureau voor Kunstenaars (SBK)

In principe is het ter beschikking stellen van personeel een belastbare dienst die onderworpen is aan het algemene BTW-tarief van 21 %. Deze dienstverlening kan niet genieten van BTW-vrijstelling, aangezien SBK's veelal de vorm aannemen van een handelsvennootschap. Dus ook al zou een kunstenaar van de vrijstelling kunnen genieten, dan nog zal de door facturatie door het SBK onderhevig zijn aan BTW.

Toch kan een SBK in bepaalde gevallen het verlaagd BTW-tarief van 6 % aanrekenen : alle prestaties van uitvoerende kunstenaars, verstrekt via een SBK, zijn onderworpen aan het verlaagd BTW-tarief. Prestaties van scheppende kunstenaars zijn onderworpen aan het verlaagd BTW-tarief van 6 % op voorwaarde dat ze als levering van een goed (kunstwerk) gekwalificeerd worden. De Administratie aanvaardt dat wanneer de kunstenaar de opdracht levert via het SBK, het SBK in dat geval ook het verlaagd BTW-tarief van 6 % kan toepassen.

Wanneer de factuur uitgereikt wordt aan het SBK zal deze de BTW die betaald is bij de aankoop van het materiaal gebruikt om het kunstwerk te maken, ook kunnen aftrekken. Als de factuur uitgereikt wordt aan de kunstenaar is er in principe geen aftrek van BTW mogelijk, vermits deze als uitvoerend artiest vrijgesteld is van btw.

Uitvoeren van concerten en voorstellingen

De diensten die bestaan in het uitvoeren van toneelwerken, balletten, muziekstukken, circus-, variété- of cabaretvoorstellingen en soortgelijke activiteiten en die behoren tot de normale werkzaamheid van acteurs, orkestleiders, muzikanten, en andere artiesten zijn onderworpen aan het btw-tarief van 6 % (Rubriek XXIX van tabel A van KB nr. 20), ook indien deze diensten verstrekt worden door een rechtspersoon of een feitelijke vereniging of groepering .

Volgende parlementaire vraag (Vraag nr. 828 van de heer Van den Eynde dd. 07.11.2001) bespreekt de doorfacturering van prestaties als uitvoerend artiest aan een cultureel centrum waarbij de uitvoerende artiest (al dan niet optreedt in de vorm van een vennootschap) en zijn prestaties factureert aan een tussenliggende bvba die als organisator optreedt en die de prestaties dan in zijn geheel door factureert aan de opdrachtgever (in casu een cultureel centrum).

We merken echter op dat de vrijstelling bedoeld in artikel 44, § 2, 8°, van het W.BTW van toepassing is op voordrachtgevers, uitvoerende artiesten en sportbeoefenaars ongeacht de juridische vorm waaronder zij optreden. Derhalve wordt het standpunt van de administratie zoals bepaald onder de nrs. 10 en 11 van de aanschrijving nr. 13/1997 van 19 november 1997 ingetrokken (Beslissing E.T. 108.828 van 30 september 2005. Volgens Informaties en mededelingen van 18 juli 2006 heeft de Minister van Financiën evenwel beslist om voorlopig de toepassing van de voornoemde beslissing niet te eisen. Dit houdt de facto een keuzemogelijkheid in, weliswaar beperkt in de tijd tot 1 juli 2006. Vanaf 1 juli 2006 zijn uitvoerende artiesten die optreden in de vorm van een rechtspersoon ook vrijgesteld door art. 44, §2, 8° W.BTW).

Casus :

Krachtens artikel 44, § 2, 8°, van het BTW-Wetboek is een artiest die optreedt als fysieke persoon voor een organisator van schouwspelen vrijgesteld van BTW.

Een organisator, die de vorm aanneemt van een BVBA, kan de kosten van een artiest doorrekenen aan zijn klant (de opdrachtgever).

Deze organisator kan zelf uitvoerend artiest zijn of niet. Volgende vragen zijn ter zake relevant :

1. Welk tarief is van toepassing op de organisatie van concerten en voorstellingen? Welk tarief is van toepassing op de terbeschikkingstelling van personeel via een Sociaal Bureau voor Kunstenaars (SBK) (www.kunstenloket.be) ?

2. Stel dat deze organisator (in de vorm van een BVBA) zelf een artiest is. Kan hij de kosten van die fysieke persoon factureren zonder BTW (als doorfacturering van kosten) of kan hij zijn prestaties doorrekenen aan hetzelfde tarief als de globale factuur die de BVBA opstelt aan zijn klant (dus aan 6 %)?

Analyse

De opgeworpen problematiek betreft in eerste instantie het BTW-tarief dat van toepassing is op de door een BVBA als organisator van schouwspelen en concerten verstrekte diensten.

De door een bvba als organisator van schouwspelen en concerten verstrekte diensten bestaan in het verlenen aan toeschouwers van het recht op toegang tot de schouwspelen en concerten die de bvba organiseert (diensten als bedoeld in artikel 18, § 1, tweede lid, 12°, van het BTW-Wetboek). Die diensten kunnen in sommige gevallen vrijgesteld zijn op grond van artikel 44, § 2, 9°, van het BTW-Wetboek, maar dit is in dit geval niet mogelijk omdat de opdrachtgever geen vzw is.

De toegangsgelden die de beoogde bvba-organisator van de toeschouwers ontvangt en die uiteraard de kosten dekken van de uitvoerende artiesten die betrokken zijn bij het schouwspel of concert (bijvoorbeeld zangers en muzikanten), zijn onderworpen aan het verlaagd BTW-tarief van 6 % (toepassing rubriek XXVIII van tabel A van de bijlage bij het koninklijk besluit nr. 20 van 20 juli 1970, inzake BTW-tarieven). Hierbij is van geen belang dat de bvba-organisator zelf als uitvoerend artiest betrokken is bij het schouwspel of concert (bijvoorbeeld een zanger of dergelijke uitvoerend artiest die optreedt in de vorm van een bvba) en evenmin dat de BVBA daarbij eventueel ook een beroep doet op een andere uitvoerende artiest/natuurlijke persoon (bijvoorbeeld een muzikant - zie vraag nr. 2). De dienst die laatstgenoemde natuurlijke persoon als uitvoerend artiest verstrekt aan de bvba-organisator, is dan vrijgesteld van de BTW overeenkomstig artikel 44, § 2, 8°, van het BTW-Wetboek.

Indien de in de vraag beoogde bvba (bijvoorbeeld een zanger of dergelijke uitvoerend artiest die optreedt in de vorm van een bvba) soms alleen maar handelt als uitvoerend artiest en ze haar dienst (bijvoorbeeld optreden als zanger) met andere woorden dan zou verstrekken aan een andere organisator van schouwspelen of concerten (bijvoorbeeld een cultureel centrum), is die aan de organisator (in casu het cultureel centrum) verstrekte prestatie onderworpen aan het verlaagd BTW-tarief van 6 % (toepassing rubriek XXIX van tabel A van de bijlage bij het koninklijk besluit nr. 20, inzake BTW-tarieven). Ingeval de bvba hiervoor ook een beroep zou doen op een andere uitvoerende artiest/natuurlijke persoon (bijvoorbeeld een muzikant - zie vraag nr. 2) en laatstgenoemde zijn prestatie verstrekt aan de bvba, dient die prestatie gefactureerd te worden aan de bvba met toepassing van het BTW-tarief van 6 %. De BVBA zal dan de prestatie van die uitvoerende artiest/natuurlijke persoon samen met haar eigen prestatie als uitvoerend artiest door factureren met toepassing van het BTW-tarief van 6 % aan de organisator (in casu het cultureel centrum).

Slechts wanneer de uitvoerende artiest/ natuurlijke persoon (in casu de muzikant) zijn prestatie verstrekt en factureert rechtstreeks aan de organisator (in casu het cultureel centrum) is de prestatie van die natuurlijke persoon/uitvoerend artiest vrijgesteld van de BTW krachtens artikel 44, § 2, 8°, van het BTW-Wetboek.

Stefan Ruysschaert

Eerstaanwezend inspecteur bij een fiscaal bestuur

Docent BTW Centrum voor Beroepsopleiding Antwerpen (sector BTW)