De problematiek is gekend, vooral in kmo's. Om te vermijden dat hij een te zwaar belaste bezoldiging moet inbrengen, boekt de bedrijfsleider een aantal van zijn behoeften op de rekening-courant.
In de loop van de jaren zwelt het saldo van de rekening-courant echter aan tot onrustwekkende proporties en gaat het een flink aandeel uitmaken van de activa van de vennootschap.
Naast het risico van vermogensvermenging of zelfs misbruik van vennootschapsgoederen, is deze situatie fiscaal gezien niet ongevaarlijk aangezien de rekening-courant een fictieve interest produceert, die zorgt voor een zwaar belast voordeel van alle aard.
Nu we immers al geruime tijd met een nultarief zitten, bedraagt het voordeel van alle aard op het saldo van die rekening-courant 8,16 % voor 2015. Dat VAA is belastbaar in hoofde van de bedrijfsleider.
Vandaar de neiging om in geval van een te hoge rekening-courant deze om te zetten in een voorschot op vaste termijn.
In dat geval daalt het interesttarief voor het bepaling van het VAA voor 2015 van 8,16 % tot 2,41 %.
Dit is niet verboden, maar men moet wel rekening houden met een aantal voorwaarden.
Men moet er eerst en vooral op toezien dat men een overeenkomst sluit tussen de vennootschap en de zaakvoerder om de tarieven en terugbetalingsvoorwaarden van het voorschot vast te leggen. Men moet ook anticiperen op kritiek in verband met belangenconflicten. Dit argument is uiteraard relatief aangezien het enkel kan worden opgeworpen door aandeelhouders of vennoten, maar het getuigt van de nodige voorzichtigheid om de overeenkomst te vermelden in het beheersverslag en om het afzonderlijk op te nemen in het pv van de algemene vergadering die zich uitspreekt over de jaarrekening van het jaar waarin de rekening-courant werd omgezet in een voorschot op vaste termijn.
Een vaste termijn impliceert ook een verplichte terugbetaling.
De terugbetaling kan gebeuren in schijven of in een keer. Ongeacht de gemaakte keuze dient men deze voorwaarde te respecteren.
Vervaltermijnen voorzien en ze niet of slechts gedeeltelijk naleven verhoogt immers het risico dat de administratie bij een eerste controle de overeenkomst tot omzetting van de rekening-courant in een voorschot met vaste termijn als een simulatie gaat beschouwen.
Het gevolg hiervan is dat het verschil tussen het in de overeenkomst vastgelegde interesttarief en het tarief van het VAA voor een voorschot zonder vaste termijn (8,16 % voor 2015) zal worden belast in hoofde van de bedrijfsleider.
Een bedrijfsleider van een medische vennootschap bevond zich in dat geval omdat hij de vervaltermijnen voor de terugbetaling niet had nageleefd.
Bovendien was de boekhoudkundige overdracht van de rekening-courant (4160) naar de rekening voorschot op vaste termijn (2910 en 4165) pas zes maanden na ondertekening van de overeenkomst gebeurd.
Het hof van beroep van Bergen bevestigt in een arrest van 20.11.2015 het oordeel van de rechtbank van eerste aanleg en bekrachtigt de beslissing van de administratie om de overeenkomst als een simulatie te beschouwen en het fictieve interesttarief als van toepassing op de voorschotten zonder vaste termijn in plaats van de tarieven voor voorschotten met vaste termijn.
Het heeft overigens geen zin om het voorschot op vaste termijn terug te betalen via nieuwe boekingen op de rekening-courant. Een simpele boeking volstaat, maar de administratie zal er eveneens een simulatie in zien.
We kunnen besluiten dat het best mogelijk is om een rekening-courant om te zetten in een voorschot op vaste termijn, maar men moet van bij het begin wel de gevolgen ervan inschatten en de voorwaarden naleven.
Vennootschappen die gebruik maakten van de verrichting voorzien in artikel 537 (uitkering van reserves tegen 10 % roerende voorheffing en kapitaalsverhoging voor de nettowinst) zullen hierin wellicht een eenvoudiger manier hebben gevonden om een probleem met een buitensporige rekening-courant op te lossen. Na 4 jaar zal zij immers kunnen overgaan tot een kapitaalsvermindering waarvan de opbrengst zal dienen om de rekening-courant van de bedrijfsleider terug te betalen.
Emile Masset
Hoofdredacteur van Fiscalnet
bron : fiscalnet